Hiệu quả của câu cá lóc bằng mồi giả
Nhiều thế hệ dân câu đã có ý tưởng câu cá lóc bằng mồi giả, và gần như mỗi người đều ném mồi giả xuống nước như một phong trào, nhưng ít nhất nhận định về mồi giả đã chứng tỏ cho biết đối với nó không có cá nào cưỡng lại được.
kết quả việc này bao gồm sức mạnh của ý nghĩ sáng tạo mồi câu cá lóc giả mọi tưởng tượng có lẽ sẽ nghĩ được từ dạng hình,kích cỡ,màu sắc,và lớp bao bọc chi tiết. Nhưng khi ta kết luận là khó có khả năng nào còn sáng chế được bất cứ con mồi mới mẻ nào hơn, thì cũng có vài người khác thiết kế một số con mồi thật tuyệt hảo mà trên thị trường khó có con mồi nào sánh bằng.
Hiện nay dân câu có lẽ sẽ tha hồ chọn lọc nhiều loại mồi hơn xưa,nhưng cũng nhiều dân câu thất bại không lợi dụng được ưu điểm kỹ thuật hiện đại của con mồi giả.Thay vào đó họ câu bằng mồi sống thật hay dùng lại các con mồi giả mà họ từng câu được cá trong kí vãng.
Cho dù mồi giả đạt được khá nhiều thành công, người câu vẫn đồng ý có những lúc mồi sống thật rất hiệu quả cao vào một thời gian nào đó. Nhưng mồi giả cho ta được nhiều ưu thế hơn mồi sống như sau:
- Nó có lẽ sẽ xử dụng bao quát đa số vùng nước, đa số trường hợp câu mồi thật ta phải kéo từ từ,nó không giới hạn diện tích vùng câu mà ta có thể câu xa hơn nữa.
- Khi cá cắn câu ta có khả năng nhanh chóng bắt thêm cá,với mồi sống ta phải mất thời gian lâu mắc mồi lại
- Ta có thể đi câu mà không cần kẹ tới chỗ bán mồi sống để mua, ứng phó với sự việc mồi sống sẽ chết nếu không giữ được lâu
- Mồi sống đôi khi là bất hợp lệ hoặc tuyệt đối cấm dùng trong một số vùng nước mà mồi giả là lựa chọn độc nhất.
- Chủ đích của bài viết này là làm cho bạn quen biết với mỗi thứ cấp mồi giả phổ biến, diễn tả cho bạn mồi giả nào hữu hiệu với từng tình trạng khác nhau, biểu lộ kỹ thuật nào tốt nhất khi dùng mồi giả,và sẽ chỉ cho bạn những mẹo vặt để con mồi bạn hoạt động hữu hiệu hơn.
Mỗi chương sẽ cống hiến cho bạn từng loại mồi giả : loại spinning lures, loại plugs, loại nhựa dẻo, loại đầu jigs và mồi jigs,loại mồi thìa và loại mồi bọ. Mỗi chương bao gồm tin tức chi tiết từng loại mồi câu trong thể loại đó. Thí dụ trong chương mồi plugs có tất cả 9 thể loại mồi khác nhau kể cả 4 thể loại mồi chạy trên mặt nước và 5 thể loại mồi chạy dưới nước.
Bài viết này cũng sẽ giúp cho bạn dùng đúng từng loại mồi giả.Nếu không kết hợp đúng phương tiện câu thì bạn xài mồi giả vô ích,nó không còn có hiệu quả. Thí dụ cần và máy câu không kết hợp đúng bạn sẽ không ném con mồi đủ xa hay cảm nhận được con mồi hoạt động. Dây câu quá nặng cũng làm giảm bớt khoảng biện pháp ném xa con mồi,làm hư sinh động con mồi và có lẽ sẽ cũng làm cá trở nên nhát. Cho đến một vài phụ kiện nhỏ như khoen chống xoáy, hay khoen móc cũng ảnh hưởng tới sinh động con mồi, chính là tại sao ta phải dùng đúng thứ nào ra thứ nấy.Bạn sẽ học một số nút thắt hay và tốt nhất dùng cho mồi giả,học cách dùng làm sao xử dụng mồi giả với một số mùi vị.
Dù bạn là người câu có kinh nghiệm hay là mới tập câu,bài viết này bảo đảm mở mang tri thức về mồi giả cho bạn và bừng phát một vài ý tưởng mới để giúp bạn bắt được nhiều cá hơn.
CẦN VÀ MÁY
Bất cứ khi nào bạn câu cá lóc bằng mồi giả nó vẫn phụ thuộc vào rất nhiều công cụ câu mà bạn dùng để có thể câu cũng như chính mồi câu vậy,và không một công cụ câu nào quan trọng bằng cần và máy.
Không có cây cần đúng tiêu chuẩn,bạn chẳng thể ném con mồi đủ xa hay đủ chính xác và bạn sẽ khó cảm nhận được con mồi hoạt động hoặc cảm giác được khi cá tấn công mồi.
Phần lớn một số hãng sản xuất dụng cụ câu đều xếp tiêu chuẩn cần tùy theo trọng lượng con mồi mà nó có khả năng ném xa được hay điều khiển con mồi dễ dàng. Luôn luôn kiểm tra mã số ghi trên cần để có thể chắc chắn cây cần thích hợp với loại mồi ta phải dùng. Đa số dân câu mang theo nhiều cần cùng một lượt,mỗi cần thích hợp cho từng loại mồi giả khác nhau.
Cho dù mồi giả có cùng trọng lượng nhưng bạn phải mang theo hơn một cây cần để có thể dùng cho một số kỹ thuật câu và loại cá khác nhau.Thí dụ bạn có khả năng dùng mồi giả 1 oz trong khi rê cá hồi và rê cá musky bằng cần gắn trên trục rê trên thuyền (downrigger) hệ thống đó đòi hỏi bạn phải có cần dài,dịu,trong khi câu musky phải dùng cần ngắn cứng.Cần dài,dịu cần thiết để đặt mồi ở vị trí mong muốn,và tranh đấu với cá lớn trên dây thường thường nhỏ,Cần ngắn,cứng, hợp dùng để có thể ném mồi nặng và giựt cần cho lưỡi cắm sâu vào miệng cá (mấy loại cá miệng có nhiều xương).
Một điều chú ý khác khi chọn độ dài cây cần, cây cần dài mà đầu cần dịu nên tạo ra sức bung nhanh ra xa hơn là cây cần ngắn khi cùng ném một con mồi. Cây cần ngắn khi ném mồi, con mồi sẽ tuôn ra theo tuyến đường thẳng,cho nên nó hữu hiệu khi ném mồi câu dưới gầm cầu hay cành cây thấp phía trên mặt nước.
Tính năng cây cần cũng quan trọng không kém, cây cần tinh năng nhanh(fast action) có thân giữa cần và chuôi cần cứng cáp,nó chỉ uốn cong phía đầu cần. Loại cần này rất thích hợp cho việc ném mồi xa,vì nó đẩy con mồi đi nhanh, mà nó cũng là cây cần tốt nhất để có thể giựt cho lưỡi câu cắm mạnh vào xương hàm miệng cá.
Cây cần tính năng chậm (slow action) thì uốn cong dịu toàn thể thân cần,nó là tuyển lựa tốt nhất để có thể ném mồi chuẩn xác, tại vì nó uốn cong chậm cho ta thời gian để có thể điều khiểnvà cũng vì con mồi bay xuyên đi qua không khí chậm hơn cho nên ta có thể dừng con mồi chính xác ở nơi tâm điểm mình muốn,nó cũng là vật thu hút sức va chạm(shock),cho nên mấy con cá mạnh khó lòng làm đứt cước.
Hiện nay nguyên liệu và kỹ thuật chế tạo cần giúp cho cây cần trở nên nhẹ,cứng hơn và nhất là nhạy hơn một vài cây cần khi xưa.Chất liệu graphite rất tốt để cảm nhận khi cá tấn công mồi phớt nhẹ,nó cũng truyền đến cho ta cảm giác lắc lư của con mồi hay tiếng động tạo ra bởi miếng kim khí xoay của con mồi spinner tốt hơn là cây cần bằng triệt để sợi thủy tinh (fiberglass).Nó cũng giúp cho ta cảm nhận được con mồi đang khiêu vũ nhẹ dưới đáy nước hay đang lướt qua đầu đám rong rêu.
Khi bạn chọn lựa máy câu dù là máy spin, máy baitcast, hay máy fly thì nó phải cân bằng với cây cần.Cách chắc chắn nhất là kiểm tra sự cân đối,hãy xử dụng thử nó khi ném mồi,nếu bạn cảm thấy đầu cần nặng tức là máy câu quá nhẹ, nếu bạn thấy chuôi cần nặng thì máy câu quá nặng.
Khi chọn máy câu spin bạn phải chắc đường kính ổ chứa cước hợp với dây mà bạn sẽ dùng,nếu dùng dây to nặng thì bạn phải cần tới máy câu có ổ cước với đường kính lớn,nếu bạn có ý định ném dây to với ổ cước có đường kính nhỏ, dây sẽ tuôn ra trong trạng thái nhiều vòng xoắn nhỏ. Như một điều lệ chung,nên dùng ổ cước có vành che phía trước cao chí ít 1 ½ inch trên đường kính ổ cho dây mono 6 lbs, 1 7/8 inch cho dây mono 10 lbs, và 2 ¼ inch cho dây mono 14 lbs.
Máy câu loại spin và baitcast có nhiều loại tốc độ khác nhau,tốc độ được tính theo chu kỳ quay của ổ cước so với một vòng tay quay,trên máy ghi 4:1 tức là ổ cước quay tròn 4 lần khi tay quay di chuyển đủ 1 vòng.
Máy câu có ổ cước với đường kính lớn và tốc độ nhanh cần thiết khi dùng kéo mồi giả nhanh và thu cước nhiều, ổ cước nhỏ và tốc độ chậm cho ta nhiều lực để kéo cá lớn.
Máy câu baitcast cần phải có bộ phận chống rối dây,như loại hệ thống ly tâm hay hệ thống thắng bằng từ trường và trục ổ cước hình chữ V sẽ ít làm rối dây.Máy câu có ổ cước hẹp hữu hiệu khi ném dây xa,nhưng ít có máy baitcast nào có khả năng ném được mồi giả nặng dưới 3/16 oz (5,31gr).
Đa số người câu fly thích dùng máy câu fly loại single action (đơn tốc) bởi vì nó nhẹ, đơn giản,không bị nhiều vấn đề rắc rối. Ý nghĩa chữ “single action” tức là ổ cước quay một vòng tương đương với một vòng quay tay.Loại máy đa tốc có bộ phận truyền động giúp tăng tốc độ thu dây,một ưu thế khi ta cần kiểm soát dây hay thu dây nhanh lúc cá phóng nhanh về phía mình. Loại máy câu tự động có cơ phận lò xo tự thu dây nhưng máy quá nặng,chứa dây ít hơn một số loại máy câu fly khác.
DÂY
Một trong một vài lỗi lầm thông thường nhất trong khi dùng mồi giả câu là dùng dây quá nặng.Luôn luôn chọn loại dây nhẹ nhất thích hợp với điều kiện câu. Ở máy câu spin và máy câu baitcast dây to nặng làm giảm khoảng biện pháp xa khi ném,cá dễ thấy dây mà có khả năng làm giảm bớt tính năng hoạt động của mồi giả.Trong biện pháp câu fly dây nặng làm tung tóe nước nhiều,sẽ làm cá nhát.
Đa những người câu xử dụng bộ cần máy spin hay baitcast đều dùng dây nylon mono ,dây mono quăng xa hơn và ít thấy rõ trong nước.
Trong phần lớn điều kiện câu dùng dây mono với đường kính nhỏ vì nó chắc,những hãng sản xuất dây câu thường chú giải đường kính của dây trên hộp,dây có đường kính nhỏ quăng xa hơn và ít thấy rõ dưới nước hơn là dây có đường kính lớn.
Khi câu trong điều kiện có rong rêu hay vật cản làm dây hay bị sờn,nên dùng loại dây chống sờn tước.Cho nên các dây này thường có đường kính to và cũng vì thế dây cứng,nó hay có chiều hướng xoắn bung ra khỏi ổ cước.
Dây mono không hẳn là loại dây được lựa chọn ưu tiên khi câu các loại cá lớn và có hàm miệng cứng như muskie hay northern pike.Với dây có độ dãn ít như dây braide hay dây dacron thì dùng thích hợp hơn bởi vì dây mono có độ dãn nhiều làm giảm bớt lực kéo của ta.
Khi chọn dây câu fly nên chọn dây đúng với cần và mồi bọ (fly) Đa phần dây Level (L) rẻ tiền hơn,dây Double Taper (DT) quăng tinh khéo hơn và dây Weight-Forward (WF) quăng xa hơn.
Dây Double-Taper dài,đều ở khoảng giữa dây,nhưng giống nhau là xuôi nhỏ dần ở hai đầu dây,nó tuôn rất đều khi quăng và rơi nhẹ nhàng trên mặt nước,khi một đầu dây đã bị hao mòn thì ta có thể xoay trở ngược dùng đầu dây kia.Dây DT thông dụng dùng câu với mồi bọ khô (dry fly) khi mà việc ném xa là cần thiết.
Dây WF có đầu dây hơi to,xuôi,ngắn,ở khoảng giữa của đoạn đầu hay có thể gọi nó ở tên khác đó là đoạn belly,nhỏ,mảnh ở khoảng sau dây,dây WF được thiết kế để có thể ném xa,nhưng cũng hữu hiệu khi dùng gần.Loại dây đặc biệt WF gọi là bug taper
Có đầu dây (đoạn belly) rất ngắn,dày to hơn ở phần thân,bởi vì dây bug taper tuôn ra với nhiều lực,nó rất hữu hiệu để ném một vài con bọ lớn hay chống lại sức cản của gió.
để ném thật xa còn có loại dây gọi là Shooting Taper (ST) loại dây câu fly này được nối ở phía sau dây là dây mono, có số người câu fly trình độ cao có lẽ sẽ ném loại dây này hơn xa 100 feet.
Khi câu fly trên mặt nước hay gần mặt nước,nên dùng dây nổi Floating (F).Nơi vùng nước sâu bạn phải cần loại đầu dây chìm Sinking tip (F/S) hoặc dây chìm Sinking (S). Đa số loại dây đầu chìm có đoạn dài 10 feet ở phần đầu là chìm phần còn lại là nổi.Dây chìm cho phép bạn câu cá ở vùng nước sâu vì toàn thể dây chìm hẳn dưới nước,nhưng lại khó điều khiển trong dòng nước chảy và hơi khó nhấc khỏi nước khi bạn muốn ném trở lại.
Luôn luôn nối dây phụ vào dây fly chính trước khi quấn dây vào ổ. Đa có số người câu xài từ 50 -100 yards dây braided dacron 20-30 lbs.Dây phụ là để bảo đảm cho cá lớn không kéo hết dây câu của máy,nó cũng ngừa dây câu chính bị xoắn thành vòng tròn trực tiếp vào trục máy.
NÚT THẮT DÙNG CHO MỒI GIẢ
Bạn có lẽ sẽ chứng tỏ thành công của bạn khi dùng mồi giả bằng phương pháp học thắt loại nút hay nhất khi kết nối dây với mồi giả,buộc dây dẫn (leaders) và nối một vài loại dây khác.
Một vài nút chắc nhất để có thể buộc mồi giả gồm nút Trilene hay có thể gọi nó ở tên khác đó là double Clinch,nút Palomar và nút World Fair, một vài loại nút này đều đã được thử chịu độ chắc tới 90-95%.
Nhưng nếu nút được buộc thẳng vào khoen của mồi thì đó chưa hẳn là biện pháp tốt nhất để buộc tất cả những loại mồi giả.Thí dụ với mấy con mồi làm nổi sóng mà ta buộc nút khít chặt vào khoen kéo,thì sẽ làm giảm chuyển động lắc hai bên cạnh khuông con mồi,với loại nút Duncan thì nó là chọn lựa hay nhất trong trường hợp này.Nếu buộc nút khít chặt vào khoen con mồi bọ có thể tạo cho con mồi bọ khô (dry fly) làm rối dây dẫn và nó bơi không được tự nhiên nữa,nút sẽ làm cho con mồi bọ không còn lội nhập nhoạng nữa cho nên buộc với nút Clinch sẽ ngừa được việc này.
Khi bạn dùng dây thép buộc,bạn phải cố giữ làm sao nó trở nên khó thấy ở đoạn xoăn móc vào khoen càng ít càng hay.
để có thể nối dây mono đa có số người câu thích dùng loại nút thắt Blood,nhưng loại nút này không phải là lựa chọn hay nhất khi liên hệ dây chính với nhau hay dây dẫn với các đường kính chiều dày và nguyên liệu dây khác nhau.Loại nút Triple surgeon’s,Albright special,nail,và keo super là biện pháp hay nhất.
DÂY DẪN,KHOEN CHỐNG XOẮN & KHOEN NỐI
Dây dẫn,khoen chống xoắn và khoen nối,làm giảm sinh động của mồi giả,hay nó còn có vẻ dáng không tự nhiên đối với cá cho nên sẽ giảm bớt cuộc tấn công vào mồi.
Khi câu cá với dây mono bạn phải nối trực tiếp dây với mồi giả. Đa số một số loại dây khác quá cứng hay quá dễ thấy khi nối trực tiếp,vì vậy bạn phải cần dây mono làm dây dẫn,luôn luôn dùng dây dẫn thích hợp với loại cá mà mình muốn câu cũng như điều kiện câu.Bạn phải cần dùng dây dẫn lớn khi câu ở trung tâm có vật cản chìm dưới nước,như thân cây,bụi cây khác hơn là câu ở những địa chỉ có đáy nước thông thoáng.
Rất nhiều người câu gắn mồi giả với dây dẫn bằng thép mà không nghĩ đến loại cá gì mà họ muốn câu.Những loại dây dẫn bằng thép (dây cáp)không cần thiết và không nên dùng cho phần lớn một vài loại cá nước ngọt.
Người câu fly thường dùng dây dẫn mono có taper,với đa số mồi flies,đoạn phẳng đầu dây dẫn không đủ động lượng trải thẳng dứt điểm dây khi ném mồi. Dây dẫn có 2 loại : loại có nút thắt và loại không có,loại có nút thắt thường có nhiều đoạn dây mono với đường kính khác nhau, đường kính giảm nhỏ dần từ dây fly chính tới dây nối vào mồi fly,người câu fly khéo léo thường có nhiều đoạn dây khác nhau thích hợp cho chỗ họ câu. Loại dây dẫn không có nút thắt thì mắc tiền hơn vì nó không có các nút thắt vướng móc các loại rong rêu nhỏ khi thu dây.Trọng lượng của đoạn dây dẫn hay có thể gọi nó ở tên khác đó là tippet tùy vào vào kích cỡ con mồi fly mà ta dùng ném.Trong đa số những hộp đựng dây dẫn đều có chú giải không những trọng lượng của dây mà sức đứt của dây bằng lbs với mã số X.Theo nguyên tắc chung,lấy kích cỡ con mồi fly chia cho 3 sẽ cho ra số sức nặng của dây phải dùng,thí dụ: con mồi fly cỡ số 18 thì phải dùng dây dẫn có mã số 6X.
Đa số mồi giả không cần dùng đến khoen chống xoắn,khoen chống xoắn làm cho con mồi có vẻ lớn thêm,thay đổi cân bằng và sinh động của con mồi,nó đôi khi làm tăng việc rối dây khi ném mồi.Không dùng khoen chống xoắn thì vẫn có một vài loại mồi làm xoắn dây,nếu gặp vậy ta phải dùng khoen chống xoắn có bi,loại phẩm chất thật tốt thường giảm dây bị xoắn hơn là loại khoen bằng thau rẻ tiền.
một vài kiểu mồi giả,như mồi thìa và mồi có phiến lá kim loại (blade) xoay sẽ hoạt động rất hay khi gắn khoen móc thường hay khoen tròn (snap or split ring).Buộc thẳng dây vào các con mồi này sẽ làm giảm khả năng sinh động của nó và dễ bị đứt dây.
Loại khoen móc tròn tốt hơn loại khoen móc có hình chữ V bởi vì nó để cho mồi lạng tự do hơn,khoen làm từ một cọng thép thẳng không bị cắt nối tốt hơn là kiểu khoen gài khóa có miếng thép nhỏ bọc giữ.Nên chọn một số khoen móc thật nhỏ,khoen tròn và khoen chống xoắn thích hợp cho trường hợp câu.
MÙI VỊ
hiệu quả của mùi vị để có thể lôi cuốn những loại cá câu là một đề tài tranh cãi sôi nổi giữa những người câu mà có rất nhiều người không đồng ý.Không còn nghi ngờ chi khi một vài loại cá như cá trê,cá chép,cá hồi,cá trout, cá sunfish đều dùng khứu giác của nó để tìm mồi.
Nhưng mùi vị lại có ít phần nguy hại đối với một số cá săn mồi khác,như một số loại cá săn mồi như northern pike, muskies, nó săn mồi bằng giác quan và cảm giác hai bên hông khuông cuả nó,dù sao mùi vị thỉnh thoảng cũng có chút ảnh hưởng nào đó.
Người câu có thể chọn lựa công thức mùi vị làm từ hoa hồi,dầu trái cây,hay một vài mùi làmtừ cá,trùn, đỉa,tôm đất,hay những loại mồi thông dụng khác,kể cả chất pheromones,một hoá chất tiết ra từ cá khi nó tìm kiếm mồi hoặc lúc tới mùa sinh sản của một vài loài cá khác.
Đa số mùi vị được sản xuất chứa trong chai lọ để có thể khi dùng ta xẹp hay nhỏ giọt lên mồi giả,nhưng có một số mồi giả bằng nhựa dẻo được làm bằng cách trộn thẳng mùi vị vào trong nguyên liệu để có thể đúc,một số mồi giả có khoang trống nhỏ phía trong thân để chứa dung dịch mùi vị toả ra hoặc tan từ từ trong nước tạo thành dấu tích rải rác trên đường di chuyển của con mồi giả đã đi qua.Bạn cũng có lẽ sẽ mua những miếng tẩm mùi vị mà cắt ra từng mảnh nhỏ gắn vào lưỡi câu.
Các nhà sản xuất quảng cáo sản phẩm của họ còn át phủ được mùi xăng dầu,nhưng nhiều người câu nghi ngờ mấy chất đó còn gây tác hại hơn cho cá.Dù sao một số lượng người chuyên câu cá Hồi và cá Steelhead ở phía tây bắc Thái bình dương tin rằng nếu ké vào mồi giả chất WD-40, đó là một chất tẩy bôi trơn căn bản từ dầu hoả có phần lớn công hiệu hơn là mồi không có dùng chất đó.
Các nhà sản xuất khác thì cho ra sản phẩm có mùi L-serie,một loại mùi có ở trong da người để có thể lôi cuốn cá dù với dung lượng thật là nhỏ,nhưng lại là câu thắc mắc : Phải cần bao lâu và cần bao lăm dung lượng để có thể cảm nhận được mùi vị L-series giữ trong mồi giả khi con mồi nhúng xuống nước sau vài phút ?
Mặt khác mùi vị có khả năng làm cá giữ mồi lâu hơn trong miệng của nó,thí dụ cá bass thường nuốt con mồi nhựa dẻo có ngâm mùi cá mồi (baitfish),cho nên dùng mùi vị trong một số trường hợp cho ta thêm thời gian để đóng lưỡi câu.
Người câu thỉnh thoảng bôi vào mồi giả trứng cá,ruột cá,hay một vài loại tôm tép,hến, sò,hoặc các loại mồi sống thiên nhiên khác.Trong nhiều trường hợp,mồi giả có gắn mồi sống thật vẫn có nhiều mùi toả ra hơn là không có.
